Śmierć bliskiej osoby

1. Jak należy postępować w wyniku zgonu bliskiej osoby w domu?

Jeśli zgon nastąpił w domu, pierwszym krokiem jest zawiadomienie Pogotowia Ratunkowego: z telefonu stacjonarnego: 999/ z telefonu komórkowego: 112. Po przybyciu Pogotowia, lekarz lub osoba uprawniona do stwierdzenia zgonu wypisuje protokół zgonu, po tej czynności można powiadomić Zakład Pogrzebowy o zgonie i prośbie zabrania osoby zmarłej do kostnicy (żadnemu zakładowi nie można zlecić przewozu bez stwierdzenia zgonu przez lekarza).

Z protokołem zgonu udajemy się do lekarza pierwszego kontaktu po kartę zgonu (lekarz który ostatnio leczył naszego zmarłego).

Kartę zgonu musimy skserować kilkakrotnie, ponieważ na pierwszej stronie podana jest przyczyna zgonu, która później przydaje się przy sprawach spadkowych, w bankach oraz innych instytucjach ubezpieczeniowych.

Z kartą zgonu, dowodem osobistym, paszportem, oraz książeczką wojskową udajemy się do Urzędu Stanu Cywilnego, na terenie tej gminy, w której nastąpił zgon (nie udajemy się tam gdzie osoba zmarła była zameldowana, lecz tam gdzie nastąpił zgon).

Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego, na podstawie w/w dokumentów wystawia trzy akty zgonu (wyrobienie aktów zgonu można też zlecić zakładowi pogrzebowemu). Dopiero teraz możemy zająć się pochówkiem, czyli odwiedzamy Księdza z parafii zmarłego, oraz biuro cmentarza na którym planujemy zorganizowanie ceremonii pogrzebowej.

Do pochówku potrzebujemy kartę zgonu potwierdzoną przez USC (ta trafia do ewidencji cmentarza), oraz akt zgonu.

2. Jak należy postępować w wyniku zgonu bliskiej osoby w szpitalu?

W chwili, gdy Bliski umiera w szpitalu, na pewno nie zostajemy sami. W pobliżu znajdzie się na pewno ktoś, kto nam pomoże, doradzi i powie, co mamy robić dalej. My postaramy się również krótko wyjaśnić Państwu, co załatwić w pierwszej kolejności, gdzie się udać i jakie będą potrzebne w tym celu dokumenty.

• Udać się do działu statystyki w szpitalu aby odebrać kartę zgonu, wystawioną przez lekarza oraz kartę potwierdzenia odbioru zwłok;
• Z kartą zgonu i dowodem osobistym osoby Zmarłej należy udać się do Urzędu Stanu Cywilnego w miejscowości, w której nastąpił zgon, po akty zgonu;
• Z kartą potwierdzenia odbioru zwłok oraz odzieżą do ubioru Zmarłego należy udać się do prosektorium (na terenie szpitala).
• W miarę możliwości jeszcze tego samego, względnie następnego dnia, należy udać się do Zakładu Pogrzebowego wraz z dokumentami i omówić wszelkie kwestie związane z ceremonią pogrzebową oraz jej przebiegiem.

3. W tragicznych okolicznościach (wypadek, przestępstwo)

Gdy zgon nastąpił w wyniku wypadku, samobójstwa lub gdy podejrzewane jest morderstwo, wezwane Pogotowie zawiadamia Policję, ta zaś zawiadamia Prokuraturę na terenie której miał miejsce zgon.

Zmarły trafia do Zakładu Medycyny Sądowej na sekcję zwłok, aby ustalić przyczynę zgonu.

Podczas sekcji musimy udać się do Prokuratury która była obecna na miejscu zgonu, po zezwolenie na wydanie ciała zmarłego po przeprowadzonej sekcji zwłok (bez tego dokumentu Zakład Medycyny Sądowej nie wyda nikomu ciała zmarłego).

W tym przypadku kartę zgonu dostaniemy w Zakładzie Medycyny Sądowej, z którą udajemy się do Urzędu Stanu Cywilnego po akt zgonu (dalej to ma być ten sam urząd, na terenie którego doszło do zgonu np: wypadek miał miejsce na drodze nr 53 w gminie Pasym, to udajemy się po akty zgonu do Pasymia, a nie tam gdzie była wykonywana sekcja zwłok np. Olsztyn, lub miejsce zamieszkania, czy zameldowania zmarłego).

4. Przewożenie i sprowadzanie zwłok z obcego państwa

Niejednokrotnie w celu realizacji prawa pochowania zmarłego lub wykonania jego ostatniej woli co do miejsca pochówku, konieczne jest przemieszczenia jego zwłok na terenie państwa, czy też sprowadzenie ich zza granicy. Przewożenie zwłok jest dozwolone osobom uprawnionym do pochowania zmarłego, za pozwoleniem, w specjalnie do tego celu przeznaczonymi środkami przewozowymi.

Prawo do pochowania osoby zmarłej ma jej najbliższa pozostała rodzina, a mianowicie:
• pozostały małżonek(ka),
• krewni zstępni,
• krewni wstępni,
• krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa,
• powinowaci w linii prostej do 1 stopnia.

Prawo pochowania zwłok osób wojskowych zmarłych w czynnej służbie wojskowej przysługuje właściwym organom wojskowym w myśl przepisów wojskowych. Prawo pochowania zwłok osób zasłużonych wobec Państwa i społeczeństwa przysługuje organom państwowym, instytucjom i organizacjom społecznym.

Prawo pochowania zwłok przysługuje również osobom, które do tego dobrowolnie się zobowiążą.

Przewożenie zwłok i szczątków w granicach państwa może być dokonywane bez uzyskania zezwolenia na odległość nie więcej niż 60 kilometrów, a na obszarze gmin, na których terenie nastąpił zgon, bez względu na odległość. Natomiast w obrębie państwa na odległość dalszą, przewożenie koleją, samolotami i statkami na wszelką odległość oraz wywożenie poza granice państwa może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia właściwego inspektora sanitarnego.

Sprowadzenie zwłok albo szczątków ludzkich z obcego państwa wymaga pozwolenia, które wydaje starosta właściwy dla miejsca, w którym zwłoki albo szczątki ludzkie mają być pochowane, w porozumieniu z państwowym powiatowym inspektorem sanitarnym. Starosta występuje do właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego z wnioskiem o wydanie, w drodze postanowienia, opinii dotyczącej ich sprowadzenia. Postanowienie państwowy powiatowy inspektor sanitarny wydaje niezwłocznie.

Wydanie zezwoleń następuje na pisemny wniosek podmiotu uprawnionego do pochówku. Starosta wydaje stosowną decyzję administracyjną nie później niż w terminie 3 dni od dnia otrzymania wniosku.

Wniosek taki nie podlega opłacie i powinien zawierać następujące dane:
• nazwisko, imię lub imiona, adres zamieszkania wnioskodawcy,
• nazwisko, imię lub imiona, nazwisko rodowe, datę i miejsce urodzenia, ostatnie miejsce zamieszkania osoby zmarłej,
• datę i miejsce zgonu,
• miejsce, z którego zwłoki lub szczątki ludzkie zostaną przewiezione,
• miejsce pochówku,
• środek transportu, którym zostaną przewiezione zwłoki albo szczątki ludzkie,
• czasem wymagana jest również informacja o tym kto ponosi koszt pochówku, np. rodzina, pracodawca (jako informacja dodatkowa),
• oświadczenie podmiotu uprawnionego do pochowania zwłok albo szczątków ludzkich, czy zgon nastąpił na skutek choroby zakaźnej wymienionej w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 3a ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych. W przypadku śmierci na skutek choroby zakaźnej, wymienionej w wykazie ustalanym przez ministra właściwego do spraw zdrowia, zezwolenie na przewóz zwłok nie może być udzielone przed upływem dwóch lat od dnia zgonu. Wyjątki od tej zasady może stosować minister właściwy do spraw zdrowia, który może te uprawnienia przekazać wojewódzkim inspektorom sanitarnym.

W przypadku, gdy z wnioskiem występuje podmiot inny niż uprawniony członek rodziny – winien on dodatkowo dołączyć do wniosku dokument upoważniający go do załatwiania w imieniu uprawnionego wszelkich spraw formalno-prawnych, związanych z transportem zwłok lub szczątków ludzkich z obcego państwa.

Na sprowadzenie zwłok i szczątków, bądź popiołów powstałych w wyniku spopielenia zwłok (które przewozi się w urnie) z obcego państwa należy również uzyskać zezwolenie starosty właściwego dla miejsca, w którym zwłoki i szczątki mają być pochowane, działającego w porozumieniu z właściwym inspektorem sanitarnym. Przewóz spopielonych zwłok ludzkich może odbywać się dowolnym środkiem transportu, w sposób zapewniający poszanowanie dla tych zwłok.

Podstawa prawna:
• Kodeks postępowania administracyjnego
• Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23.02.2005 r. w sprawie wydawania zezwoleń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich.